|
Władysław Łokietek urodził się w 1260 roku lub na początku 1261. Na arenę polityczną wpłynął dopiero po śmierci przyrodniego brata Leszka Czarnego w 1288r. Początkowo u boku Bolesława Płockiego, a następnie samodzielnie stanął do walki o Kraków. Pierwsza jego wyprawa zakończyła się krótkotrwałym sukcesem. Władysław Łokietek ze zdobyczy zdołał utrzymać w swym ręku ziemię sandomierską, skąd śledził wydarzenia w księstwie Henryka IV, by w odpowiednim momencie znów ruszyć na Kraków Po krótkim panowaniu zmarł w 1290r. Henryk IV, a Kraków przekazał Księciu Wielkopolski – Przemysławowi II. Nie trwało to długo. Z roszczeniami do ziem polskich, a zwłaszcza Małopolski i Krakowa wystąpił król czeski – Wacław II. Przemysław II nie był w stanie stawić czoła potężniej armii czeskiej i równocześnie walczyć o utrzymanie całości granic swej dziedzicznej Wielkopolski. Nie wdając się w wojnę opuścił Kraków. Z pola walki nie ustąpił tylko Władysław Łokietek. Skromne jednak siły Łokietka nie mogły równać się z potężną armią Wacława. 9 października 1292r. na mocy porozumienia z królem Wacławem II musiał się zrzec roszczeń do księstwa krakowskiego i sandomierskiego oraz złożyć hołd lenny z ziemi sieradzkiej, uznając Wacława swoim panem . Zobowiązał się ponadto dostarczenia siły zbrojnej w czasie wypraw wojennych. Władysław Łokietek, jego brat Kazimierz oraz Przemysław II zawarli tajny układ w Kaliszu i postanowili odebrać Wacławowi Kraków. Ustalili wówczas, że będą władać Krakowem według starszeństwa, a więc Przemysław II a po jego śmierci Łokietek. Porozumienie to popierał arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka i rozpoczął w Rzymie u Papieża starania o zgodę na koronację Przemysława II. 26 czerwca 1295r. odbyła się w katedrze gnieźnieńskiej uroczystość koronacji. Po siedmiu miesiącach panowania król został skrytobójczo zamordowany w Rogoźnie. Panowie wielkopolscy i pomorscy uznali władzę Łokietka. Po spadek po Przemysławie wystąpili Henryk głogowski, Wacław czeski, i Leszek – książe inowrocławsko – kujawski. W wyniku walki Łokietek stracił nie tylko Wielkopolskę i Pomorze Ale i odziedziczone ziemie: sieradzkie, łęczyckie i Kujawy. W 1304r. Łokietek na czele wojsk węgierskich i wiernych mu rycerzy polskich wracał do kraju z wygnania. Wkrótce Łokietek stał się panem całej ziemi sandomierskiej. Opowiedziała się za nim znaczna część rycerstwa wielkopolskiego i kujawskiego. 1 września 1306r. odbył się w Krakowie wielki wiec z udziałem rycerstwa Małopolski i ziemi sieradzkiej, na którym uznano Łokietka prawdziwym władcą. Odtąd Kraków stał się stolicą państwa Łokietka. Wkrótce zajął Sieradz i Łęczycę oraz wkroczył na rodzinne Kujawy. Poza jego władzą znajdowały się inne prastare ziemie polskie: Wielkopolska, ziemia lubuska, Śląsk, a książęta mazowieccy nie uznali jego władzy. Ponadto niepewne było także Pomorze Gdańskie, Pomorze Zachodnie i Śląsk, które stanowiły lenno czeskie. W 1306r. przybył Łokietek na Pomorze, aby umocnić tam swe panowanie , ukrócić samowolę możnowładców. Najważniejsze urzędy pomorskie obsadził książe oddanymi sobie ludżmi. Niezadowoleni Święcowie postanowili obalić panowanie księcia polskiego na Pomorzu i w zamian za nadanie ziemi oraz urzędów latem 1307r. zawarli z margrabiami brandenburskimi układ o przekazaniu pod ich zwierzchnictwo swoich ziem. Łokietek dowiedziawszy się o zdradzie wyruszył z Krakowa na czele zbrojnej wyprawy na Pomorze. Pochwycił i uwięził Piotra Święca na zamku w Brześciu Kujawskim. Na Pomorze wkroczyli na czele silnej armii margrabiowie brandenburscy pustosząc i niszcząc wszystko na trasie ich przemarszu. Książe , choć zdawał sobie sprawę z konieczności swej obecności na Pomorzu, to jednak sytuacja nie pozwalała mu na opuszczenie Małopolski. Wezwał więc na pomoc Krzyżaków. Krzyżacy wkrótce opanowali całe Pomorze Gdańskie wykazując się ogromnym okrucieństwem wobec ludności polskiej. Władysław Łokietek nie miał wystarczających sił, aby usunąć zbrojnie napastników, wysłał więc poselstwo do mistrza krzyżackiego aby wskazał miejsce rokowań. Spotkanie odbyło się na początku 1309 r. w miejscowości Grabie na Kujawach. Krzyżacy zażądali od polskiego księcia sumy przekraczającej znacznie wartości całego Pomorza . Łokietek odrzucił żądania niemieckie ale nie wyrzekł się nigdy odzyskania utraconego Pomorza. Łokietek odrzucił żądania niemieckie, ale nie wyrzekł się nigdy utraconego Pomorza . Tymczasem w Krakowie zrodził się bunt mieszczan przeciwko księciu, któremu przewodniczył biskup krakowski Jan Muskata, zniemczony Ślązak, który karierę swą zawdzięczał królowi czeskiemu Wacławowi II. Drugim zaciekłym wrogiem Łokietka był wójt Krakowa – Albert. Kraków, stolica kraju, wystąpił przeciw swemu władcy i zamknął przed nim bramy . Do buntowników przyłączył się Sandomierz i Wieliczka . Ostatecznie los przywódców buntu krakowskiego skończył się Niepomyślnie. Uwięziono ich w Opolu. Zwycięski książe wkroczył do zbuntowanej stolicy witany serdecznie Przez zwolenników. Kraków ukarany został ograniczeniem niektórych Przywilejów. Władysław Łokietek miał pełne podstawy do tego, by starać się o zgodę Papieża na koronację na Króla Polski. 20 stycznia 1320r. w katedrze krakowskiej odbyła się uroczystość koronacji. Pomorze Zachodnie było w szczególnie trudnej sytuacji, rozdrobnione na kilka dzielnic podlegało Brandenburgii i cesarzom niemieckim. Pomorze Gdańskie zaś przemocą zostało zajęte i oderwane od Polski przez Krzyżaków. O trudnych wydarzeniach w latach 1308 – 1309 Władysław Łokietek nigdy nie zapomniał, nie pogodził się także z utratą tej ważnej dla Polski dzielnicy. 14 kwietnia 1320 r w kaplicy św. Mikołaja w Inowrocławiu odbył się proces. Wyrok spełnił pokładane nadzieje króla i czynił sprawiedliwości zadość, lecz Krzyżacy nie mieli zamiaru podporządkować się decyzjom sędziów papieskich. Pieniędzmi i zręcznie zmyślonymi kłamstwami skłonili papieża do zajęcia tym razem stanowiska nieżyczliwego Polsce. Król Polski zrozumiał, iż procesami sądowymi nie odzyska Pomorza, Pozostała jedynie droga walki zbrojnej. Liczący ponad 70 lat Władysław Łokietek stawił czoło najeżdźcom Na Kujawach pod Płowcami w pobliżu Radziejowa 27 września 1331r. Zwycięstwo to oznaczało, że Polska jest już w stanie stawić czoło agresorom, którzy nie są niezwyciężeni. Jednak droga do ostatniego ich rozgromienia była jednak daleka. Krzyżacy w 1332r. wzmocnieni siłami najemnymi wkroczyli na Kujawy. 2 marca 1333r. bicie dzwonów katedry krakowskiej oznajmiło miastu i całemu Królestwu Polskiemu, że zmarł Król Władysław Łokietek. Główne jego dzieło – zjednoczenie było wynikiem zabiegów i walk trwających 32 lata.
Był to ten, który jednoczył a nie dzielił. |
|